Dụng cụ pha trà trong nghệ thuật thưởng trà tinh tế

Trong nghệ thuật thưởng trà Việt, bên cạnh trà ngon, cách pha trà điệu nghệ, thì dụng cụ pha trà cũng là yếu tố quan trọng làm nên giá trị của nghệ thuật tinh tế này.

Thưởng thức trà đã trở thành một nét đẹp truyền thống của người phương Đông nói chung và Việt Nam nói riêng. Cũng chính bởi lý do này mà trải qua thời gian, trà vẫn luôn được gìn giữ và không ngừng nâng tầm, kéo theo cả sự phát triển của nghệ thuật thưởng trà, nghệ thuật pha trà và trà cụ.

Mối liên hệ giữa nghệ thuật thưởng trà và dụng cụ pha trà

Giữa nghệ thuật thưởng trà và dụng cụ pha trà có một mối liên hệ vô cùng mật thiết. Bởi khi đã tìm hiểu về thưởng trà thì không thể không cân nhắc đến trà cụ. Dụng cụ pha trà tốt góp phần tạo nên hương vị trọn vẹn cho ấm trà.

Việc thưởng trà khác với uống trà thông thường, từ việc dễ thấy nhất là sử dụng ấm pha với kích thước nhỏ hơn và thời gian hãm trà cũng ngắn hơn.

Dụng cụ pha trà bao gồm những gì?

Dụng cụ pha trà phát triển qua từng giai đoạn, ngày một trở nên tinh tế và đầy đủ hơn.

Những dụng cụ cần thiết trong thưởng trà

Ấm pha trà

Nếu nói về ấm trà thì không thể không nhắc đến ấm tử sa, loại ấm được đông đảo người yêu trà sưu tầm và sử dụng hằng ngày. Một trong những công dụng của ấm tử sa là làm thay đổi hương vị trà theo chiều hướng tốt hơn.

Ấm tử sa làm tôn thêm hương vị trà, bởi đặc tính thẩm thấu, sử dụng để pha trà sau một thời gian sẽ tích tụ hương vị trà vào thân ấm.

Tùy thuộc vào số lượng người thưởng trà mà sử dụng ấm pha trà cho phù hợp.

Chén trà

Chén trà có hai loại: chén Tống và chén Quân. Chén Tống (hay Tống chuyên trà) dùng cho trà được rót từ ấm ra để làm đều trà. Sau đó mới rót ra các chén Quân để thưởng thức.

• Chén Tống

Chén Tống là chiếc chén to nhất trong bộ trà cụ, có thể được chế tác bằng các chất liệu như: đất, sứ, sành, thủy tinh,… Và có đa dạng hình dáng khác nhau.

Chén Tống giúp kiểm soát nhiệt độ của nước pha trà và nước trà, làm đều trà trước khi rót ra các chén Quân. Bên cạnh đó, dùng chén Tống còn giúp loại bỏ cặn trà khi rót vào các chén Quân.

• Chén Quân

Chén Quân là các chén nhỏ để thưởng trà. Số lượng chén Quân trên bàn trà phụ thuộc vào số người và nên sử dụng chén phù hợp với từng loại trà và từng thời điểm thưởng trà.

Ví dụ những dòng trà như hồng trà, trà Phổ Nhĩ, nên sử dụng chén sứ trắng hoặc chén ngọc để nhận thấy rõ màu nước độc đáo, bắt mắt. Hoặc thưởng trà vào mùa hạ thì nên dùng chén nhỏ, thành mỏng để nước trà nhanh nguội; còn vào mùa đông nên sử dụng chén có thành dày, lòng sâu để giữ được hơi nóng của trà.

Việc lựa chọn chén thưởng trà phải phù hợp với ấm pha để đảm bảo sự đồng bộ.

Những dụng cụ khác sử dụng trong thưởng trà

Bộ dụng cụ gắp trà

Bộ dụng cụ gắp trà thường bao gồm:

• Đong trà: dùng để xúc trà từ hũ vào ấm và đo lường lượng trà phù hợp.
• Kẹp gắp chén: Dùng để gắp chén sau khi tráng từ kháo trà.
• Khơi trà: 1 đầu dùng để gạt trà vào ấm và một đầu dùng khơi trà trong ấm sau các lần nước.
• Kim trà: Dùng để làm sạch vòi ấm pha trà
• Trà lâu: Đặt trên miệng ấm trà, sử dụng để khi chế nước và cho trà vào ấm không bị rơi ra ngoài.
• Lót chén: Đặt dưới chén trà, dùng để kê chén.

Lọc trà

Lọc trà đóng vai trò quan trọng trong nghệ thuật pha và thưởng trà. Đúng như tên gọi, loại trà cụ này dùng để lọc các cặn trà nhỏ cho nước trà trong và đẹp mắt hơn.

Tuy nhiên đối với các dòng trà cao cấp thường không có vụn trà nên không cần sử dụng đến dụng cụ lọc trà này.

Khay trà

Tuy khay trà không tham gia vào quá trình pha trà, thế nhưng trà cụ này cũng đóng góp một phần trong thú thưởng trà đậm nét Á Đông.

Khác với chén trà phương Tây, chén trà thuần Á không có đĩa riêng cho từng chén, thay vào đó là khay trà để cả chén Tống và các chén Quân.

Có nhiều loại bàn trà và khay trà được chế tác bằng các chất liệu khác nhau như: gỗ, đá, mây, kính, sơn mài, kim loại,… Tùy vào cách bài trí không gian thưởng trà mà trà chủ lựa chọn bàn trà và khay trà phù hợp.

Thuyền trà

Thuyền trà là một trong những dụng cụ pha trà cần thiết trong nghệ thuật thưởng trà, cũng là một dụng cụ không thể thiếu trên bàn trà của người sành trà.

Thuyền trà giống một khay trà nhỏ có phần giữa nhô lên, dùng để đặt ấm sao cho ngay ngắn, sạch sẽ và giữ cho ấm khô ráo. Thuyền trà còn có tác dụng giữ nhiệt, giúp ấm pha trà luôn có nhiệt độ tốt để có thể hấp thụ những hương thơm tinh túy từ trà và cho ra những chén trà ngon nhất.

Hũ đựng trà

Tương tự như các trà cụ khác, hũ đựng trà cũng được chế tác bằng nhiều chất liệu như: đất nung, thủy tinh, kim loại,…

Tuy nhiên, dù với chất liệu nào thì hũ đựng trà cũng phải đảm bảo kín hơi và hạn chế ánh sáng chiếu vào trực tiếp.

Trưng trà

Trưng trà có thể bằng gỗ, sứ hoặc một số chất liệu khác. Được sử dụng để đặt trà, ngắm cánh trà trước khi cho vào ấm.

Kháo trà

Kháo trà là một chiếc bát lớn dùng đựng nước sôi để vệ sinh và làm nóng các dụng cụ trước khi pha trà. Đồng thời, kháo trà còn được dùng để bỏ nước tráng trà.

Ấm đun nước

Ấm đun nước sử dụng trong pha trà có thể bằng kim loại hoặc ấm điện. Tuy nhiên, chất liệu thường được sử dụng nhất để chế tác ấm đun nước dùng trong pha trà là đồng.

Ấm đồng có tác dụng làm nước mềm, khử flo, canxi, các loại tạp chất trong nước khi pha trà. Ngoài ra đồng còn là chất giúp diệt khuẩn tự nhiên nên rất an toàn cho sức khỏe, là yếu tố để quyết định độ ngon của những chén trà.

Bộ trà cụ bên cạnh những công dụng riêng của từng loại dụng cụ, còn góp phần làm nên quy trình pha trà, thưởng trà đầy đủ và tinh tế. Sử dụng trà cụ giúp cho các thao tác pha trà trở nên dễ dàng hơn và mang tính nghệ thuật cao.